merlina

(II)

Αγαπημένη μου νύφη

Πριν από λίγες μέρες απόρησες, όταν σου είπα ότι κοιτάζοντας προς τα πίσω και ζυγίζοντας τα πάντα, είμαι ευχαριστημένη από τη ζωή μου. Αν ήσουν εσύ στην θέση μου, είπες, δεν θα ήσουν καθόλου ευχαριστημένη. Κόποι βάσανα και στερήσεις. Ούτε μία στιγμή ελεύθερη, ελάχιστες διασκεδάσεις. Βέβαια είναι και αυτή μια άποψη. Η ζωή μου δεν ήταν ούτε εύκολη, ούτε απλή. Αν αφήσουμε κατά μέρος μερικές σπάνιες εξαιρέσεις, οι γυναίκες της γενιάς μου δεν τα βρήκαν ρόδινα στη ζωή τους. Δύο πόλεμοι, δύο φορές το μαρτύριο της μεταπολεμικής περιόδου. Κι ανάμεσα δεν υπήρχαν και πολλά ευχάριστα πράγματα. Όσο για τις "ανέσεις", πρέπει να σου πω, ότι τώρα στα γεράματα, γνωρίζω για πρώτη φορά στη ζωή μου, τι θα πει η λέξη αυτή. Πράγμα που σημαίνει: τα βολεύω με τη σύνταξή μου και δε χρειάζεται να πονοκεφαλιάζω για το νοίκι, για το φαγητό μου και για το ντύσιμό μου.
Ωστόσο, τα λεφτά δεν παίζουν κανένα ρόλο, όταν πρέπει κανείς να συλλογιστεί αν έμεινε ευχαριστημένος ή όχι από τη ζωή του. Το πρόβλημα είναι αν κατάφερε να κατευθύνει τη ζωή του όπως ήθελε, ή αν την άφησε να πάει χαράμι. Δεν μ' αρέσει να περιαυτολογώ, αλλά έχω την εντύπωση ότι έκανα ό,τι μπορούσα καλύτερο. Τι εννοώ; Όταν στην κουζίνα σου έχεις μονάχα αλεύρι, δεν μπορείς να φτιάξεις τούρτες και κέικ. Μπορείς όμως να φτιάξεις υπέροχες τηγανίτες! Και οι δικές μου τηγανίτες ήταν διάσημες! Και μη φανταστείς, αγαπημένη μου νύφη, ότι θέλω να πλέξω το εγκώμιο τις φτώχειας και της ανέχειας. Θα μου άρεσε να έχω στη ζωή μου περισσότερα χρήματα. Ακόμα και τώρα θα μπορούσα μια χαρά να ξοδέψω λίγα περισσότερα. Αυτό όμως που έχει σημασία είναι ότι και χωρίς πολλά λεφτά, τα κατάφερα θαυμάσια. "Όταν ήμασταν μικροί", λέει συχνά ο άντρας σου, "η μαμά μας ήταν πάντα χαρούμενη και κεφάτη!" Φυσικά αυτό δεν είναι αλήθεια. Ωστόσο χαίρομαι που ο γιος μου μ' έχει κρατήσει έτσι στη μνήμη του.
"Το φόρεμα που μου είχε ράψει η μαμά για τις εξετάσεις", λέει η κόρη μου, "ήταν το ωραιότερο απ' όλα!" Και φυσικά κάνει λάθος. Τα πλούσια παιδιά φορούσαν πολύ ωραιότερα φουστάνια. Αλλά το γεγονός ότι η κόρη μου θυμάται έτσι τα πράγματα, με ικανοποιεί ακόμα και σήμερα. Κι όταν ο γιος μου ισχυρίζεται ότι το φαγητό στο σπίτι μας ήταν πάντα καλύτερο απ' το φαγητό στα σπίτια των συμμαθητών του, πράγμα που αντικειμενικά δεν είναι δυνατόν, τότε δεν νιώθω μονάχα ικανοποίηση,νιώθω και περηφάνια Νομίζεις ότι όλα αυτά δεν είναι παρά λεπτομέρειες; Ίσως και να έχεις δίκιο. Αλλά η ζωή των ασήμαντων ανθρώπων αποτελείται, ξέρεις, από τέτοιες μικρολεπτομέρειες. Και δεύτερον: αν θέλεις να μιλήσουμε για τα "μεγάλα", για τα σημαντικά πράγματα, υπάρχει και κάτι ακόμα, που θα μπορούσα να σου πω: Δεν υπάρχει , απ' όσο ξέρω τουλάχιστον, κανένας άνθρωπος που να μου κρατάει κακία για κάτι, κανένας, που θα μπορούσε να πει για μένα: "Αυτή η γυναίκα μου έκανε κακό!"
Κι αυτό είναι ένας σοβαρός λόγος για να είναι κανείς ικανοποιημένος από τη ζωή του. Έτσι τουλάχιστον πιστεύει

Η πεθερά σου